vrijdag 22 juni 2007

Column & Filosofie: Evolutie, Zelfbeeld en spiegels

Hola bloggers,

Het is weer vrijdag de dag dat mijn werkweek weer is afgelopen, de dag dat ik weer meer tijd krijg voor mezelf, de dag de ik weer de kroeg in kan gaan ’s avonds en….Goed je snapt wel wat ik bedoel. Weekend dus.

Wellicht dat sommige van jullie zich herinneren dat ik het heb gehad over de oermens, de verdeling van taken en allemaal dat soort materiaal. Ik ga het vandaag hebben over wat zaken die daaraan zijn gerelateerd. Ongetwijfeld hebben de meeste mensen voor de spiegel gestaan vanmorgen. Ik weet dat ik het in ieder geval stond en erg genoeg keek ik nog naar mijn spiegelbeeld zelf ook. Ik ga het nog hebben over spiegels en hun gebruik als beeldspraak van de menselijke ziel maar eerst wil ik het eigenlijk meer hebben over het ‘ik’ gevoel. Want ooit in het verleden van menselijke evolutie is er een ontwikkeling geweest die ons zelfbewust heeft gemaakt. Ooit keek een oermens in de reflectie van het water en realiseerde dat ze niet zomaar een deel van de groep was, maar een individu.

Die ontwikkeling, de ontwikkeling van de ‘ik’ realisatie is een belangrijke ontwikkeling van de mensheid. Op dat moment gingen we zaken doen dien niet alleen belangrijk waren voor enkel het overleven van onszelf en de groep maar ook voor het onderhouden van onze eigen psyche, en hoe anderen ons zagen. Waarschijnlijk komen deze ontwikkelingen voort uit instincten voor zelfbehoud. Naarmate we verder evolueerde en onze hersenen grote werden konden instincten hogere vormen ontwikkelen. Overlevinginstincten werden emoties. De instincten voor voortplanting creëerden emoties zoals liefde en lust. In zekere zin is de ‘ik’ realisatie ook een vorm van ontwikkeling in die zin. Het is niet zozeer een emotie maar zoals reeds gezet een realisatie. Het gaat om uniek zijn en het beeld wat je naar buiten brengt. Mensen die zich opvallend kleden doen dit juist om hun stempel te drukken op zichzelf. Ze willen een bepaalde reactie oproepen bij andere mensen. Uiterlijk is een masker dat je laat zien aan anderen, het kan mislijdend zijn of slechts een facet van wie je bent. Politici willen er betrouwbaar uit zien bijvoorbeeld, zakenmensen succesvol. De jeugd kenmerkt zich door hun emotie en sociale status te benadrukken, net zoals bendeleden hun lid zijn van een bende willen uitdragen. Maar wat je ook uitdraagt, of je nou mooi wil zijn, aantrekkelijk wil uitzien of wilt laten zien dat je lid bent van een groep, het is allemaal maar een facet van wie je bent.

Ik kan natuurlijk herhalen dat een mens slechts uit drie primaire elementen bestaat;

  • aangeboren affiniteiten
  • zijn verleden
  • de situatie waarin hij zit

Dit is hoe een mens zijn beslissing maakt zoals reeds gezegd. En dit geld ook voor hoe je uit ziet op een bepaald moment. Het uiterlijk wat mensen laten zien geeft natuurlijk wel enige hints over hoe hun gedrag is maar is desondanks geen definitieve pointer over wie ze zijn. Ze willen immers dat je die zijde van hun ziet, of dat je dat denkt wat ze lijken te zijn. De onzinnige redenering dat iemand die zich schaars kleed vraagt om verkracht te worden slaat immers de plank ook helemaal mis. Het beste leer je iemand kennen door te praten, die wijsheid komt natuurlijk niet van mij af. Maar praten alleen is niet voldoende, een mens geeft onderbewust signalen af naar de buitenwereld waarvan ze zich niet bewust zijn. Mensen die goed zijn in het aflezen van dergelijke signalen worden ‘cold-readers’ genoemd. Ze lezen signalen af en vormen aan de hand daarvan een profiel van de persoon. Met een dergelijk profiel is het beperkt mogelijk om te bepalen hoe iemand reageert op bepaalde situaties. Op die manier is men voorbereid op het gebeuren van een bepaald iets en kan men iemand manipuleren zonder dat die persoon er weet van heeft. Ik heb hier in enige mate ervaring mee inderdaad.

Oké, terug komende op spiegels. Ik had beloofd nog enige uitleg te geven over spiegels en hun gebruik bij beeldspraak om zelfbeeld uit te leggen. Spiegels zijn geweldige uitvindingen, je kunt er jezelf in zien en een mening over je uiterlijk vormen. Waarschijnlijk was jullie eerste gedachte bij spiegels ‘je kunt je er zelf in zien’ en jullie tweede gedachte ‘je kunt je uiterlijk ermee aanpassen’ of iets soortgelijks. Hoe je jezelf ziet geeft weer hoe je over jezelf denkt. In veel verhalen komen spiegels voor die je laten zien hoe je wilt zijn, of juist heel lelijk, of hoe men de reflectie ziet van zichzelf in kapotte spiegels. Dit soort verhalen spelen in op hoe mensen zichzelf zien in de spiegel. Sommige mensen zien zich als dik of lelijk, anderen juist als knap. Weer andere mensen stellen zich als knap voor, of soms als lelijker. Maar een spiegel is maar een spiegel, als het beeld je niet bevalt, moet je er wat aan doen. Pas of je lichaam aan, of je psyche. Ben je te dik, val af. Ben je broodmager maar wil je nog magerder zijn, verander je psyche, dit als voorbeeld.

Genoeg gelult voor vandaag over zelfbewustzijn en zelfbeeld.

Tot slot nog wat woorden van de Amerikaanse filosoof en hoogleraar Richard Lanham:

zijn werkelijkheid is theatraal. Zijn identiteit, zijn zelfbeeld houdt hij in stand door dagelijks zijn theatraliteit te bevestigen. Wat hem drijft heeft daarom een ludiek en strijdlustig karakter. In eerste instantie denkt hij aan winnen, aan het zich eigen maken van de regels die horen bij het spel waarmee hij bezig is.

De mazzel!

Auredium Riptide

Geen opmerkingen: